Welkom bij de 9e post uit de serie slooplessen
In de vorige post is de invloed van product- en ontwerpeigenschappen op het hergebruikproces van betonnen elementen onderzocht om te zien welke eigenschappen bottlenecks veroorzaken. Nu gaan we een stap verder door de vergelijking te maken met een ander type betonnen gevel. Hiervoor is het gesprek aangegaan met Dick van Veelen van Meijs ingenieurs en uitvoering.
Meijs Ingenieurs & Uitvoering
Meijs Ingenieurs is al jaren expert op het gebied van brandveiligheid en bouwfysica. Ze inspecteren gebouwen en voeren maatregelen uit om gebouwen brandveilig of energiezuinig te maken. Een derde service die ze aanbieden, is het doen van Inventarisaties bij circulaire sloopprojecten van gebouweigenaren. Praktijkervaring en slimme software stelt hen in staat om dit op een effectieve manier te doen. Meijs Ingenieurs doorloopt vier stappen bij sloopprojecten om circulariteit te garanderen en aantoonbaar te maken voor de opdrachtgever.
Meijs Ingenieurs en Sloopcheck hebben allebei ervaring met inventarisaties en zijn het met elkaar eens dat slooppanden allemaal geïnventariseerd moeten worden. Het hergebruiken van materialen kan in veel gevallen kosten besparen. Als voorbeeld noemt Dick een partij die slopers compenseert om bakstenen uit sloop af te mogen voeren voor hergebruik. Dit bespaard stortkosten én werk. Dit soort kansen kunnen alleen worden benut als een pand vooraf goed is geïnventariseerd!
Betontransplantatie Ivoordreef
In de vorige post is gekeken naar betonnen gevelelementen uit een project van Lagemaat. Dit keer zijn er weer betonnen elementen gebruikt als casus. Door de fysieke kenmerken van vergelijkbare elementen te vergelijken, worden namelijk inzichten verkregen die niet opvallen als slechts naar één casus wordt gekeken. De casus uit deze post betreft gevelpanelen uit een Utrechtse flat in de Ivoordreef die door Meijs Ingenieurs zijn geïnventariseerd en als lambrisering worden hergebruikt.
Eerder is alleen gekeken naar het proces van de sloper: hoe werkt circulaire ontmanteling ten opzichte van sloop. Voor de gevelelementen uit de Ivoordreef sta ik ook even stil bij de herbestemming van het product. Deze casus laat namelijk goed zien hoe aantrekkelijk een circulaire business case kan zijn als de aanvoer van materialen wordt vermeden door te hergebruiken op locatie. Dit voordeel wordt hieronder geïllustreerd:
Voor hergebruik waren dus minder bewerkingen nodig dan voor het lineaire alternatief. Het resultaat is een mooie besparing. Hieronder wordt toegelicht hoe het hergebruikproces er in detail uitzag en wat voor lessen we hieruit kunnen trekken.
Het hergebruikproces
Met Dick is gesproken over de benodigde stappen voor het hergebruiken van de gevelpanelen. Deze stappen staan in het onderstaande plaatje toegelicht. Er is geïdentificeerd welke stappen extra moeite kostten ten opzichte van reguliere sloop – die stappen zijn grijs gemarkeerd. De grote besparing vindt plaats bij de toepassing van de panelen. Die stap is groen weergegeven.
Hoewel het demonteren van de panelen en de producten er omheen meer werk kostte dan reguliere sloop, gaf Dick aan dat dit relatief snel ging; zonder dat er elementen beschadigd raakten. Het extra werk zat met name in de voorbereidende stappen waaronder de inventarisatie: Dit is de investering die gemaakt moet worden om de circulaire waarde te benutten. Als we met z’n allen meer ervaring opdoen met dit soort projecten, wordt die voorbereiding echter steeds goedkoper!
Product- en ontwerpeigenschappen
Net als vorige keer is voor de meest kostbare stappen geanalyseerd welke product- en ontwerpeigenschappen een obstakel vormen. In het onderstaande overzicht zijn invloedrijke eigenschappen uitgelicht. Rood indiceert een negatieve invloed en groen refereert naar een positief effect. De input is deels aangeleverd door Meijs Ingenieurs. De kruisjes (x) of plusjes (+) tussen haakjes zijn op basis van eigen interpretatie ingevuld.
Als je benieuwd bent naar de toelichting bij het bovenstaande plaatje kun je gerust contact opnemen via hermen@sloopcheck.nl. Hier kijken we vooral naar de vergelijking met de betonnen elementen uit de vorige post. In het onderstaande overzicht zijn de positieve (groen) en negatieve (rood) eigenschappen voor beide casussen aangegeven. Eigenschappen die onderling verschillen zijn wit weergegeven.
In de vorige post is al behoorlijk uitgebreid ingegaan op algemene eigenschappen van betonnen gevelelementen. Hier volgt daarom alleen een korte uiteenzetting:
· Betonnen gevelpanelen gaan lang mee zonder dat ze aangetast worden en ze gaan niet zo snel stuk tijdens handling. Daarnaast wordt er veel CO2 bespaard met het hergebruiken van beton en mits ze losmaakbaar zijn, wordt demontage gerechtvaardigd door de hoge waarde per unit.
· Aan de andere kant kan het moeilijk zijn om een nieuwe toepassing te vinden doordat betonnen elementen een permanente, specifieke vorm hebben. Ook zorgt het grote gewicht voor ingewikkelde handling en kan het moeilijk zijn om de (constructieve) integriteit in te schatten omdat de wapening in het beton verstopt zit – hiervoor is het bewaren van tekeningen essentieel!
Hieronder bespreken we de fysieke kenmerken van de twee gevels en wat dit te maken heeft met de onderlinge verschillen in product- en ontwerpeigenschappen. Hieruit trekken we lessen voor toekomstig ontwerp.
· Klein > Groot. Een kleiner product is veelzijdiger. Daardoor is het meer manieren in te passen in een nieuw ontwerp. Met betrekking tot hanteerbaarheid heeft een klein product ook voordelen. Hoewel er meer hijsbewegingen nodig zijn om dezelfde massa te verplaatsen, heb je niet het probleem dat er speciaal transport nodig is, zoals bij de Prinsenhof.
· Buitenaf bevestigd > ingeklemd. Omdat de gevelelementen van de Prinsenhof zijn ingeklemd zijn ze constructief relevant. Hierdoor zijn speciale maatregelen nodig om ongelukken tijdens demontage te voorkomen. Panelen die aan de buitenkant zitten, maar aan de binnenkant zijn bevestigd (Ivoordreef) zijn daarnaast erg makkelijk bereikbaar.
· Monoliet product > integraal, samengesteld element. Het feit dat de gevelelementen in de Prinsenhof alleen op elementniveau losmaakbaar zijn, maakt ze minder veelzijdig toepasbaar – toepassen als gevelelement is bijv uitdagender dan toepassen als lambrisering omdat o.a. isolatie-eisen gereguleerd zijn.
· Integraal, samengesteld element > monoliet product. Aan de andere kant heeft een integraal element het voordeel dat het niet hoeft te worden ingepast tussen de isolatie, de aftimmering, en de kozijnen. Hierdoor is het niet omsloten waardoor er geen aangrenzende producten gedemonteerd hoeven te worden.
Voor Ontwerpers geldt de volgende conclusie: als je voor betonnen gevelelementen kiest, is demontage het makkelijkst als een geveldeel als geheel omlaag getild kan worden. Dan is het wel essentieel dat het element geen deel uitmaakt van de graag constructie, dat het element op regulier vervoer past en dat de producten waaruit het paneel is opgebouwd makkelijk los van elkaar gehaald kunnen worden.
Doorlopend onderzoek
Deze blog is onderdeel van een onderzoek naar de herbruikbaarheid van bouwproducten. Dit onderzoek wordt financieel mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds en wordt door Cirkelstad ondersteund. Het doel is om een handvatten voor herbruikbaar ontwerpen te ontwikkelen en deze kennis te verspreiden.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.
Groeten,
Hermen van de Minkelis
06 37401547
hermen@sloopcheck.nl
www.sloopcheck.nl